Doğacı zekâ türünün, çevredeki doğal dünyayı algılama, beğenme ve anlayabilme ile doğrudan ilişkili olduğu belirtilmektedir. Türleri birbirinden ayırt edebilme, tanıyabilme ve sınıflandırabilme, doğal dünyaya ilişkin bilgileri kavrayabilme bu zekâ türünün özellikleri olarak gösterilmektedir. Çeşitli çiçekleri ayırt edebilen, farklı hayvanları adlandırabilen, hatta ayakkabı, araba ya da giysi çizimlerini ortak kategorilere yerleştirebilen çocuk ve gençler, geleceğin doğa bilimcilerine aday gösterilmektedir.
Botanik ve zooloji, doğa zekâsının en belirgin alanlarından biri olarak gösterilse de, böcekbilim, organik kimya, tıp, fotoğrafçılık, inşaat mühendisliği gibi diğer birçok alanlarda çalışan insanların, bu becerileri zamanla geliştirmeleri gerektiği belirtilmektedir.
Doğacı zekâsı baskın kişi doğadaki canlıları incelemekten hoşlanır. İnsanın varoluşunun nedenlerini ve kendi varoluşunu düşünür. Doğadaki hemen her canlının yaşamına ilgi duyarlar. Farklı canlı türlerinin isimlerine karşı dikkatlidirler, çiçek türleri hayvan türleri onlar için çok çekicidir. Seyahat etmeyi, belgeseller izlemeyi severken, doğa ve gezi dergilerini incelemekten hoşlanırlar. Kendilerine özgü açık hava etkinlikleri düzenlerler doğayla her şeyi paylaşırlar. Doğanın insanlar üzerindeki ya da insanın doğa üzerindeki etkisi ile ilgilenirler.
Doğacı Zekâ İçin Öğrenme Stratejileri
• Öğrendiğiniz konular fiziksel çevrenizdeki şeyler arasında ilişki kurma
• Taş, yaprak koleksiyonu yapma
• Öğrenilen yeni bilgilerle doğal varlıklar arasında ilişki kurma
• Doğal zenginliklere geziler düzenleme
• Deneyler hazırlama
• Harfleri hayvan ya da bitkilere benzetme (z =zebra).
• Harflerin okunuşlarını hayvan seslerine benzetme
• Doğal belgeselleri izleme (İz, National Geographic ve Discovery gibi kanalları öneririz.)
• Doğal sesleri dinleme
• Bitki örneğin çiçek yetiştirme
• Konuyla ilgili doğa fotoğrafları bulma bunları defter ve kitaplarına ekleme.
Böylece sekiz zekâ türünü ve öğrenme stratejilerini tek tek ele almış olduk. Hangi stratejileri tercih etmeniz gerektiğini başta ele almıştık http://www.dershanet.org/?s=yz&i=24 . Hangi zekâ türünde daha iyi olduğunuzu web sitemizdeki Çoklu Zekâ Envanteri’ni www.dershanet.org/?s=c kendinize online olarak uygulayarak da saptayabilirsiniz.
Not: Bu yazı “Çoklu Zekâ Kuramı’na Göre Kolay Öğrenme Stratejileri” (İstanbul–2008, Kültür Yayıncılık) adlı kitabımız esas alınarak hazırlanmıştır.
Ali Rıza Bayzan
Akademik Yönetmen
Kültür/Okyanus Yayıncılık
